ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ.
Στη Ρόδο σήμερα την …… του μηνός ……………. 2011 οι παρακάτω φορείς καλούμενοι στο εξής «Συμβαλλόμενοι»:
α) Το Υπουργείο Οικονομικών, νόμιμα εκπροσωπούμενο από τον Υπουργό Οικονομικών κ. Ευάγγελο Βενιζέλο
β) Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ), νόμιμα εκπροσωπούμενο από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλο Γερουλάνο,
γ) Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, νόμιμα εκπροσωπούμενη από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κ. Ιωάννη Μαχαιρίδη
δ) Ο Δήμος Ρόδου, νόμιμα εκπροσωπούμενος από τον Δήμαρχο κ. Ευστάθιο Κουσουρνά
ε) Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), νόμιμα εκπροσωπούμενο από τον Πρόεδρο κ. Κωνσταντίνο Μπαλαφούτη,
Συνομολογούν και συναποδέχονται τα εξής:
ΑΡΘΡΟ 1
Προοίμιο
Μεταξύ των συμβαλλομένων, υπογράφεται η παρούσα Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης (Π.Σ.), έχοντας υπόψη το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς και ειδικότερα:
· το Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153/Α/28.6.2002) «Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς»
· το άρθρο 100 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α/7-6-2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης»
· Το άρθρο 1 περίπτωση στ΄ του Ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65/Α/31.5.1982).
· Το Π.Δ. 191/2003 «Οργανισμός Υπουργείου Πολιτισμού» (ΦΕΚ 146/Α/ 13.6.2003)
· Το άρθρο 81 του Ν. 1958/1991 (ΦΕΚ 122/Α/ 5.8.1991)
· Το Π.Δ. 99/1992 «Μελέτη και εκτέλεση αρχαιολογικών εν γένει έργων» (ΦΕΚ 46/Α/ 23.3.1992)
· Την με αρ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/89348/19-9-2008 Υ.Α. (ΦΕΚ 2032/Β/ 2.10.2008) για τη «Μεταβίβαση δικαιώματος υπογραφής «Με εντολή Υπουργού» στους Γενικό Γραμματέα, Προϊσταμένους Γενικών Διευθύνσεων, Διευθύνσεων και Τμημάτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού», αρ. 1, παρ. 34
· το Ν. 736/1977 «Περί οργανισμού του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΦΕΚ Α΄316)»
· την υπ’ αριθμόν ………….. / 2011 απόφαση του Δ.Σ. του ΤΑΠΑ
· την υπ’αριθμόν………………/2012 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου
· την υπ’ αριθμόν ………….. / 2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ρόδου με την οποία εγκρίθηκε η Προγραμματική Σύμβαση ΥΠ.ΠΟ.Τ., ΤΑΠΑ και Δήμου Ρόδου (ΠΣ) και την υπ’ αριθμόν ………………….. πράξη ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτή Νομιμότητας – προϊσταμένου της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας των ΟΤΑ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου καθώς και την υπ’ αριθμόν ….. πράξη ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (παρ –1α) του άρθρου 100-Προγραμματικές Συμβάσεις του Ν3852/2011)
· Το άρθρο 214 – Αρχές, του μέρους ΣΤ-ΕΠΟΠΤΕΙΑ - του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/7-6-2010)
· Το άρθρο 225 – Υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας - του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/7-6-2010)
· Το άρθρο 230 – Δημοσίευση αποφάσεων του Ελεγκτή Νομιμότητας - του ν. 3852/2010(ΦΕΚ 87/7-6-2010)
· Την κήρυξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου και ως αρχαιολογικού χώρου (ΥΑ 23084/ 737/25.8.1948, ΦΕΓΔΔ 10/23.9.1948 - ΥΑ 94262/5720/28.12.1959, ΦΕΚ 24/Β/22.1.1960 - ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑ/ΑΡΧ/Β1/Φ29/ΚΗΡ/31095/942 π.ε./7.8.2001, ΦΕΚ 1093/Β/ 21.8.2001)
· Την κήρυξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου ως μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (απόφαση 12COM XIV.A/1988)
· Το Νόμο 2039/13.4.1992 ( ΦΕΚ 61/Α/13.4.1992) «Κύρωση της Σύμβασης για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης»
· Το Νόμο 3378/2005 (ΦΕΚ Α΄203 19.8.2005) «Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς (αναθεωρημένη)»
· Το Νόμο 3827/2010 (ΦΕΚ Α 30/25.2.2010) «Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου»
· To Nόμο 1126/1981 (ΦΕΚ 32/Α/10-02-1981) « Περί κυρώσεως της εις Παρισίους την 23ην Νοεμβρίου 1972 υπογραφείσης Διεθνούς Συμβάσεως δια την προστασίαν της Παγκοσμίου Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονομίας».
Περιεχόμενο της Σύμβασης
Η παρούσα Προγραμματική Σύμβαση περιέχει τις διατάξεις και τις διαδικασίες που θα ισχύουν για την εκτέλεση όλου του έργου και συγκεκριμένα :
§ ΑΡΘΡΟ 1. Προοίμιο και περιεχόμενο της Π.Σ.
§ ΑΡΘΡΟ 2. Στόχοι της Π.Σ.
§ ΑΡΘΡΟ 3. Αντικείμενο της Π.Σ., σκοπός και περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων και υπηρεσιών
§ ΑΡΘΡΟ 4. Συμβαλλόμενοι και Συνεργάτες
§ ΑΡΘΡΟ 5. Διάρκεια και Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αντικειμένου της Π.Σ.
§ ΑΡΘΡΟ 6. Φορέας υλοποίησης του αντικειμένου και λειτουργία της Π.Σ.
§ ΑΡΘΡΟ 7. Προϋπολογισμός, πόροι και τρόπος χρηματοδότησης της Π.Σ.
§ ΑΡΘΡΟ 8. Όργανο Παρακολούθησης της Π.Σ. και οι αρμοδιότητες του
§ ΑΡΘΡΟ 9. Υποχρεώσεις Συμβαλλόμενων
§ ΑΡΘΡΟ 10. Τρόποι Πληρωμής
§ ΑΡΘΡΟ 11. Αντισυμβατική συμπεριφορά – ρήτρες
§ ΑΡΘΡΟ 12. Όρια της ΠΣ και τελικές διατάξεις
Άρθρο 2
Στόχοι της Προγραμματικής Σύμβασης
2.1. Στα όρια του Δήμου Ρόδου, μέσα στον πολεοδομικό ιστό του, ιδιαίτερη πολεοδομική ενότητα αποτελεί η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.
Η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, μία από τις ομορφότερες και πιο καλοδιατηρημένες πόλεις του Μεσαίωνα, άρχισε να διαμορφώνεται στο τελευταίο τέταρτο του 7ου αι. μ.Χ. επάνω στα λείψανα της αρχαίας πόλης. Η βυζαντινή πόλη διευρύνεται και γνωρίζει τη μέγιστη ακμή της στη περίοδο της Ιπποτοκρατίας, της επικυριαρχίας δηλαδή των Ιπποτών του τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, από τον 14ο έως το α’ τέταρτο του 16ου αιώνα μ.Χ, εποχή κατά την οποία η πόλη μετατρέπεται σε μία από τις σημαντικότερες πύλες της Ευρώπης προς την Ανατολή.
Η οχυρωμένη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου καταλαμβάνει μία έκταση 35 εκταρίων, ενώ η περίμετρος των τειχών της είναι 3,5 χιλιόμετρα. Τα τείχη, στα οποία ανοίγονται περιμετρικά πύλες, διαθέτουν προτείχισμα και τάφρο και ενισχύονται κατά διαστήματα από πύργους και προμαχώνες. Μέσα στην πόλη διατηρούνται κοσμικά κτήρια, πολλοί χριστιανικοί ναοί, αρκετά οθωμανικά τεμένη και μία συναγωγή.
Από τα σημαντικότερα μνημεία της τειχισμένης πόλης είναι το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου ή «Καστέλλο», η μεγάλη εκκλησία του ιπποτικού τάγματος, ο Άγιος Ιωάννης του Κολλάκιου (1309), η Παναγία του Κάστρου (11ου αι., καθεδρικός ναός της βυζαντινής Ρόδου και μετά καθεδρικός ναός των Λατίνων), το μεγάλο ιπποτικό νοσοκομείο (σήμερα Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου), το παλαιό ιπποτικό νοσοκομείο (όπου στεγάζεται το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Ίδρυμα Ρόδου), η κατοικία του Λατίνου αρχιεπισκόπου, τα καταλύματα των «γλωσσών», των διαφόρων εθνοτήτων του ιπποτικού τάγματος (της Προβηγκίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ωβέρνης, της Αγγλίας), οι κατοικίες των ιπποτών, η Οθωμανική Βιβλιοθήκη, το Οθωμανικό Πτωχοκομείο (Ιμαρέτ), ο ναύσταθμος και η οπλοθήκη των ιπποτών.
Στο ευρύτερο τμήμα της πόλης στα νότια, όπου κατοικούσαν διάφορες εθνότητες, ξεχωρίζουν η Καστελλανία (ποινικό δικαστήριο), ο Ξενώνας της Αγίας Αικατερίνης, το ιπποτικό κτήριο του Ναυαρχείου ή κατοικία του Έλληνα Επισκόπου και τα Δημόσια Οθωμανικά Λουτρά (Γενί Χαμάμ ή Λουτρά Μουσταφά). Τέλος στην Οβριακή, στην Εβραϊκή συνοικία στο ανατολικό τμήμα της πόλης, σώζονται σε ερείπια δύο ακόμα δυτικότροποι ναοί η Παναγία του Μπούργκου (β΄ μισό 14ου αι.) και η Παναγία της Νίκης (τέλη 15ου αι.).
Η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, ένα από τα σπάνια, αν όχι και το μοναδικό, μεσαιωνικό οικιστικό σύνολο που σώζεται σχεδόν ακέραιο με τις οχυρώσεις, την πολεοδομική οργάνωση, τα δημόσια κτήρια, τους ναούς και τις οικίες του, εγγράφηκε το έτος 1988 στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
2.2. Η προστασία και ανάδειξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, που λειτουργεί ταυτόχρονα ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της σύγχρονης πόλης της Ρόδου, είναι δράση πολυδιάστατη. Ο σχεδιασμός και η αποτελεσματική διαχείρισή της είναι αντικείμενο του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού ως υπεύθυνου για την προστασία και ανάδειξή της ως μνημείου, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ότι αφορά στη λειτουργία της πόλης και στην εξυπηρέτηση των πολιτών στο πλαίσιο της σύγχρονης πραγματικότητας.
Η εγγραφή της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, την εντάσσει στην ομάδα των επίλεκτων μνημείων πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, με εξέχουσα αξία για την παγκόσμια κοινότητα. Από τα μνημεία που είναι εγγεγραμμένα στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς περίπου το ένα τρίτο είναι πόλεις, οι οποίες το 1993 ίδρυσαν από κοινού τον Οργανισμό Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς (ΟΜΠΚ), ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις προσκλήσεις αλλά και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον χαρακτηρισμό τους ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου στην αποκατάσταση μνημείων. Αρχικά, μέσα από την πρώτη Προγραμματική Σύμβαση (28/9/1984), η οποία αποτελούσε πρωτοποριακή κίνηση για την εποχή της, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, με σημαντικά οφέλη για την πόλη. Στη συνέχεια, με τις επιμέρους προσπάθειες του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και του Δήμου Ρόδου, στο φάσμα των δραστηριοτήτων του καθενός.
Ωστόσο τα προβλήματα που εμφανίζει η πόλη είναι σημαντικά και απαιτούν άμεση αντίδραση από πλευράς των φορέων διαχείρισης ώστε να αποτραπούν αρνητικές επιπτώσεις, που πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να ανακληθούν στο μέλλον αν δεν γίνουν συντονισμένες ενέργειες. Επιγραμματικά αναφέρονται τα ακόλουθα:
- Εγκατάλειψη από τους μόνιμους κατοίκους και χωρίς μέτρο μετατροπή της Μεσαιωνικής Πόλης σε χώρο τουριστικής αγοράς και νυχτερινής διασκέδασης.
- Έλλειψη οικιστικής πολιτικής.
- Προβλήματα στη διαχείριση και συντήρηση του μνημειακού πλούτου.
- Έλλειψη υποδομών και κοινωφελών έργων.
- Μη αποτελεσματική αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων των κατοίκων.
- Προβλήματα στη νομοθεσία που διέπει την πόλη. Παραβίαση των κανόνων εμφάνισης και διαχείρισης της πόλης (όψεις, κοινόχρηστοι χώροι, κυκλοφορία οχημάτων).
- Ελλιπείς ή προβληματικές χρηματοδοτήσεις.
2.3. Η αναγκαιότητα συνεργασίας μεταξύ των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων, δηλαδή του ΥΠΠΟΤ και του Δήμου Ρόδου, αλλά και τα οφέλη που θα προκύψουν από αυτήν είναι προφανή. Θεωρούμε ότι η διαχείριση των ζητημάτων της Μεσαιωνικής Πόλης απαιτεί συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, με σκοπό το συντονισμό τους και τη συλλογική τους δράση, αλλά και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η συνεργασία των εμπλεκομένων μέσω της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης, θα πρέπει να αποβλέπει στην ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση της Μεσαιωνικής Πόλης ως σύνολο, την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του οικιστικού συνόλου, με γνώμονα τη διατήρηση του μνημειακού και ιστορικού χαρακτήρα της.
2.4. Οι στόχοι της νέας Π.Σ. αναφέρονται επιγραμματικά εδώ και αναλύονται στο άρθρο 3 :
1. Ολοκλήρωση και εφαρμογή της Ειδικής Πολεοδομικής Μελέτης.
2. Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου.
3. Διαχείριση και Ανάδειξη του ιστορικού και πολιτιστικού μνημειακού συνόλου και των ελεύθερων χώρων.
4. Εφαρμογή οικιστικής πολιτικής στην επισκευή και διαχείριση των ακινήτων (ιδιωτικών και δημοσίου).
5. Εφαρμογή ειδικών μελετών και πολιτικών που αφορούν στη χρήση ήπιων μορφών ενέργειας, ανάπτυξη κοινωφελών δικτύων, ρύθμιση κυκλοφορίας, θέσπιση ειδικών κανονισμών για την εφαρμογή και τον έλεγχο του θεσμικού πλαισίου, διεθνείς συνεργασίες.
6. Εκπαίδευση μονίμων κατοίκων, επισκεπτών, εργαζομένων και επιχειρηματιών της Μεσαιωνικής Πόλης.
Άρθρο 3
Αντικείμενο της Σύμβασης – σκοπός και περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων και υπηρεσιών
3.1 Ειδική Πολεοδομική Μελέτη
Η ολοκληρωμένη προστασία πρέπει να βασιστεί σε Ειδική Πολεοδομική Μελέτη (ΕΠΜ) για τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, της οποίας η εκπόνηση ήδη υλοποιείται από τη Διεύθυνση Προστασίας της Μεσαιωνικής Πόλης του Δήμου Ρόδου, σε συνεργασία με τη 4η ΕΒΑ, και πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός χρονοδιαγράμματος όπως προβλέπεται παρακάτω. Αυτή πρέπει να αντανακλά τη βούληση της πολιτείας για το σύνολο της Μεσαιωνικής Πόλης. Από αυτήν θα προκύψουν και οι επιμέρους αναγκαίες πολιτικές για την κατοικία, τις κοινωνικές τεχνικές υποδομές, την πολιτιστική ανάδειξη της Μεσαιωνικής Πόλης, τον καθορισμό του αναπτυξιακού πλαισίου μέσα στο οποίο θα κινείται στο εξής ο ιδιαίτερος αυτός μνημειακός και προστατευόμενος οικισμός.
Σ’ αυτήν εντάσσονται και το σχέδιο όρων δόμησης και χρήσεων γης, καθώς και οι κανονισμοί που έχουν συνταχθεί μέχρι σήμερα με τις απαραίτητες βελτιώσεις και το συνολικό κείμενο θα πρέπει να λάβει θεσμική ισχύ, με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Στόχος είναι μία βιώσιμη και σύγχρονη πόλη που θα έχει ως προωθητική δύναμη την πολιτιστική της κληρονομιά. Η ΕΠΜ που ήδη συντάσσεται, ακολουθεί την ισχύουσα νομοθεσία και εκπονείται σε συνεργασία με τις τοπικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ.
Η ΕΠΜ λαμβάνει υπ’ όψη τη σχέση της τειχισμένης πόλης με το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης της Ρόδου, καθώς και τις λειτουργίες των τριών λιμανιών και τις επιβαρύνσεις που επιφέρει η περιφερειακή κυκλοφοριακή αρτηρία στην περιοχή του λιμένα και οι μετακινήσεις των τουριστών, αφού λειτουργεί ως είσοδος του κέντρου της πόλης. Προϊόν της μελέτης, μεταξύ άλλων, είναι και η πρόταση λειτουργικής σύνδεσης της Μεσαιωνικής Πόλης με τις περιμετρικές αυτές ζώνες και η αναβάθμισή τους.
Ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στη θωράκιση της Μεσαιωνικής Πόλης από τους κινδύνους που την απειλούν: με την απομάκρυνση των μόνιμων κατοίκων, με την χωρίς μέτρο τουριστική διείσδυση, με τις αλλοιώσεις της φυσιογνωμίας της από αυθαίρετες κατασκευές και τον τρόπο έκθεσης των εμπορευμάτων, με τους θορύβους της νυκτερινής διασκέδασης και της κυκλοφορίας, με τις καταλήψεις κοινοχρήστων χώρων, κλπ.
Τα ανωτέρω αποτελούν και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει να ασκηθεί οικιστική πολιτική με στόχο τη συγκράτηση των μονίμων κατοίκων της Μεσαιωνικής Πόλης και τη προσέλκυση νέων, ώστε να διατηρηθεί η πόλη ζωντανή.
Με την ολοκλήρωση της ΕΠΜ θα αρχίσει η διαδικασία εγκρίσεων από το ΥΠΠΟΤ και το ΥΠΕΚΑ. Η νέα Π.Σ. πρέπει να συμβάλει στην επιτάχυνση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και πιθανώς στην χρηματοδότηση εφαρμογής της μελέτης, με σκοπό στην ταχύτερη και αποτελεσματική εφαρμογή της.
3.2. Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου
3.2.1. Η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Διαχείρισης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, αποτελεί υποχρέωση της χώρας μας έναντι της UNESCO, μετά την ένταξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στο Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και στοχεύει στην αποτελεσματική προστασία αυτού του μοναδικού μνημείου
3.2.2. Το Σχέδιο Διαχείρισης θα πρέπει να διαμορφώσει έναν συστηματοποιημένο οδηγό για την αντιμετώπιση όλων των σύνθετων προβλημάτων προστασίας και ανάπτυξης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου. Η προαναφερόμενη διαδικασία μπορεί να επιτευχθεί δια μέσου ενός σχήματος στρατηγικής συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων, οργανισμών και ιδιωτών και στοχεύει στην αναγκαία εξισορρόπηση του διπλού ρόλου της πόλης ως ενός «ανοιχτού» Μουσείου και ως ενός ζωντανού οργανισμού με ανάγκες οικονομικής ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού.
Στο Σχέδιο Διαχείρισης θα εμπεριέχονται επιγραμματικά οι ακόλουθοι στόχοι:
- η προστασία και ανάδειξη του μνημειακού πλούτου και του φυσικού περιβάλλοντος της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου
- η προώθηση της αποτελεσματικής διαχείρισης του μνημείου
- η εξασφάλιση ότι οι μοναδικές αξίες του μνημείου γίνονται κατανοητές και ότι θα διατηρηθούν και στο μέλλον.
- η βελτίωση των συνθηκών ζωής στην πόλη και η αντιμετώπιση των λειτουργικών προβλημάτων της, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις, ώστε κάτοικοι, εργαζόμενοι, επιχειρηματίες και επισκέπτες να απολαμβάνουν και να κατανοούν το μνημειακό χαρακτήρα της πόλης, αντιμετωπίζοντάς την ως πηγή γνώσης,
- η υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας που θα αποσκοπεί στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική της ευρωστία.
- η διάχυση του ενδιαφέροντος και της συμμετοχής στα θέματα κληρονομιάς της πόλης, διαμορφώνοντας σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο μία κοινή συνείδηση για την διαχείρισή της.
3.2.3. Το Σχέδιο Διαχείρισης θα εντοπίζει και θα επεξεργάζεται τα κύρια προβλήματα που επηρεάζουν το μνημείο, και θα προτείνει δράσεις, που θα αποσκοπούν στην εκπλήρωση των κύριων στόχων του.
3.3. Διαχείριση και Ανάδειξη των ελεύθερων χώρων και του ιστορικού και πολιτιστικού μνημειακού συνόλου
Η νέα Π.Σ. οφείλει να στοχεύει τόσο στην ανάληψη δράσεων για την ανάδειξη, την αποκατάσταση και τη συντήρηση σημαντικών μνημείων της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, αλλά κυρίως στη διαχείριση των μνημείων και των ελεύθερων χώρων, βάσει ενός ρεαλιστικού και βιώσιμου προγραμματισμού, στο πλαίσιο της νομοθεσίας που διέπει την Μεσαιωνική Πόλη. Βασικές παράμετροι του εγχειρήματος είναι: α) η ενίσχυση των δεσμών των μόνιμων κατοίκων με τα μνημεία της γειτονιάς τους και β) η πολιτική διαχείρισης των επισκεπτών των μνημείων και της πόλης, με τρόπο βιώσιμο και ισόρροπο γι’ αυτήν.
Οι δράσεις που θα αφορούν σε αποκατάσταση μεμονωμένων μνημείων ή ομάδας κτιρίων, θα πρέπει να συνδυάζονται με οικονομικές και κοινωνικές παρεμβάσεις προς επίτευξη των στόχων της Π.Σ. Τέλος, μέσα στους στόχους της νέας Π.Σ. είναι η απεμπλοκή των κωλυμάτων και η επίλυση των προβλημάτων χρηματοδότησης της συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης ιστορικών κτηρίων που δεν αντιμετωπίστηκαν μέχρι σήμερα, καθώς και η απόδοση τους λειτουργικά -έμμεσα ή άμεσα- προς όφελος της ενίσχυσης της μόνιμης κατοικίας στην Μεσαιωνική Πόλη.
Η νέα Π.Σ. στοχεύει -μεταξύ άλλων- στην υλοποίηση της εγκεκριμένης μελέτης «ανάδειξης παραλιακής ζώνης μεσαιωνικής πόλης από την πύλη Απ. Παύλου μέχρι την οδό Αυστραλίας» που εκπονήθηκε σε συνεργασία της 4ης ΕΒΑ με το Δήμο Ρόδου και το Διαδημοτικό Λιμενικό Ταμείο Ν. Δωδεκανήσου (ΔΛΤΝΔ). Η συμμετοχή των συμβαλλόμενων με το ΔΛΤΝΔ μπορεί να λύσει τα χρονίζοντα προβλήματα του κατακερματισμού του χώρου και της ευκαιριακής αντιμετώπισης. Η πιλοτική εφαρμογή της μελέτης στην περιοχή «Κολώνα» απέδειξε ότι η καθολική υλοποίηση της μελέτης θα δώσει στην Μεσαιωνική Πόλη διέξοδο προς τη θάλασσα, ένα νέο περίπατο που θα αναδείξει το παραλιακό μέτωπο των τειχών σε σχέση με το υδάτινο στοιχείο, επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος, ένταξη του ποδηλάτου κλπ.
3.4. Εφαρμογή οικιστικής πολιτικής στην επισκευή και διαχείριση των ακινήτων (Ιδιωτικών και Δημοσίου).
Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει αρχικά τα ακίνητα ιδιοκτησίας Ελληνικού Δημοσίου. Αυτά αφού ιεραρχηθούν με κριτήριο την αρχιτεκτονική τους σημασία, το μέγεθος τους, την έκταση των φθορών κ.ά., θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα συνολικό πρόγραμμα αποκατάστασης και επανάχρησης, κυρίως ως κτήρια κατοικίας αλλά και κοινωνικών εξυπηρετήσεων. Εξάλλου το ΤΑΠΑ έχει την υποχρέωση της επισκευής των ακινήτων ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟΤ και φέρει βασικά την ευθύνη της ανάδειξης και αξιοποίησης τους. Στο πρόγραμμα αυτό μπορούν να συμμετάσχουν και άλλοι φορείς, όπως ενδεικτικά ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, ή το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, οι οποίοι πιθανόν να αποτελέσουν μελλοντικούς χρήστες κάποιων από αυτά τα ακίνητα.
Για τη διάσωση και αποκατάσταση των ιδιωτικών ακινήτων πρέπει να θεσπιστούν κίνητρα που θα περιλαμβάνουν χαμηλότοκα δάνεια, απαλλαγές φόρων κ.ά. αλλά και πρόβλεψη λειτουργιών (πιθανόν μόνον κατοικίες, αναβίωση παραδοσιακών χρήσεων κ.ά.) και επίσης να δημιουργηθεί θεσμικό πλαίσιο με κίνητρα, με σκοπό ιδιώτες να επενδύουν στην αποκατάσταση και διαχείριση διατηρητέων κτηρίων. Έτσι οι ιδιοκτήτες τους, που κατά κανόνα ανήκουν στα χαμηλά εισοδήματα, θα μπορέσουν να αποκαταστήσουν το ακίνητό τους και να το κατοικήσουν ή να το ενοικιάσουν. Οι πρωτοβουλίες αυτές μαζί με την επίλυση πρακτικών ζητημάτων της καθημερινότητάς τους, όπως το κυκλοφοριακό, τα υπόγεια δίκτυα, οι κοινωνικές εξυπηρετήσεις κ.ά., θα αντιστρέψουν τη σημερινή εικόνα.
3.5. Εφαρμογή ειδικών μελετών και πολιτικών.
Σε ένα πρόγραμμα επεμβάσεων, όπως αυτό σκιαγραφήθηκε πιο πάνω, οι επιμέρους μελέτες και επεμβάσεις θα έχουν στο επίκεντρο τους πέρα από την προστασία του μνημείου, τον άνθρωπο και την αειφορική του σχέση με το περιβάλλον (π.χ. θα ενσωματώσουν τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και να αποβλέπουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων, όσο και όπου αυτό είναι εφικτό). Ειδικές πολιτικές προς την κατεύθυνση αυτή περιλαμβάνουν:
3.5.1. Χρήση ήπιων μορφών ενέργειας και εναρμόνισή τους με το ιστορικό περιβάλλον
Η χρήση ήπιων μορφών ενέργειας είναι στόχος τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ωστόσο οι εγκαταστάσεις που απαιτούνται για την εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων δεν μπορούν να εναρμονιστούν με τον μνημειακό χαρακτήρα της πόλης.
Σκοπός της νέας Π.Σ. είναι να διερευνήσει τις ορθές πρακτικές εκείνες που έχουν εφαρμοστεί σε διεθνές επίπεδο σε αντίστοιχες περιπτώσεις, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους κατοίκους και τους επιχειρηματίες της Μεσαιωνικής Πόλης να εγκαταστήσουν συστήματα ήπιων μορφών ενέργειας στα κτήρια τους σεβόμενοι το μνημειακό χαρακτήρα της πόλης.
3.5.2. Ρύθμιση και εναλλακτικές μορφές κυκλοφορίας.
Κάθε χρόνο καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια να περιοριστεί η κυκλοφορία με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, θέτοντας σε λειτουργία τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, χρησιμοποιώντας φύλαξη για τις πύλες εισόδου και ηλεκτρικά αυτοκίνητα εξυπηρέτησης των πολιτών, ενώ έχει εγκριθεί από το ΥΠΠΟΤ και είναι σε εξέλιξη η τοποθέτηση βυθιζόμενων εμποδίων στις πύλες.
Με τη νέα Π.Σ. θα θεσμοθετηθεί η επέκταση των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και στην παραλιακή ζώνη. Παράλληλα αποτελεί πρωταρχικό στόχο να εξασφαλισθούν ανάλογες υποδομές (περιφερειακοί χώροι στάθμευσης, προσωπικό, σύγχρονες μορφές δημοτικών συγκοινωνιών κλπ), ώστε οι ρυθμίσεις να είναι αποτελεσματικές.
3.5.3. Ανάπτυξη σύγχρονων κοινωφελών δικτύων.
Είναι γεγονός ότι στη Μεσαιωνική πόλη μεγάλες είναι οι ελλείψεις σε βασικά έργα υποδομής (πεπαλαιωμένα δίκτυα, επιτοίχιες καλωδιώσεις και κεραίες τηλεοράσεων, απαράδεκτη κατάσταση οδοστρωμάτων). Από το 1991 η ΔΕΠΟΣ ως φορέας υλοποίησης, στο πλαίσιο μίας Προγραμματικής Σύμβασης (Υπουργείου Αιγαίου – Υπουργείου Πολιτισμού – Δήμου Ρόδου) ξεκίνησε τη μελέτη κοινής αντιμετώπισης όλων των υπογείων δικτύων για το σύνολο της ΜΠ και κάθε δρόμο χωριστά, με 15ετές χρονοδιάγραμμα δύο φάσεων και προϋπολογισμού 20 εκατ. €.
Υλοποιήθηκε η Α΄ Φάση του έργου και το πρώτο στάδιο της Β΄ Φάσης ενώ το έργο διακόπηκε λόγω διοικητικών προβλημάτων της ΔΕΠΟΣ και ελλιπούς χρηματοδότησης.
Η συνέχιση της εγκατάστασης των υπογείων δικτύων συμβάλλει στον περιορισμό των επιπτώσεων στο κέλυφος της Μεσαιωνικής Πόλης και σε συνδυασμό με εγκαταστάσεις εναρμονισμένες στο μνημειακό περιβάλλον (π.χ. κεντρική κεραία καλωδιακής τηλεόρασης, χρήση ΑΠΕ) αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της νέας Π.Σ. σε σχέση με τη συγκράτηση των υφιστάμενων και προσέλκυση νέων μόνιμων κατοίκων στη Μεσαιωνική Πόλη. Η νέα Π.Σ. και κάθε συμβαλλόμενος σε αυτή δεσμεύεται ότι θα πιέσει προς κάθε κατεύθυνση για την χρηματοδότηση και την αποτελεσματική υλοποίηση του έργου αυτού.
3.5.4. Θέσπιση Ειδικών Κανονισμών
Όσο η Μεσαιωνική Πόλη προσελκύει όλο και περισσότερους επισκέπτες, τα οικονομικά συμφέροντα μεγαλώνουν και η επιβολή περιορισμών και κανόνων γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Το πρόβλημα της έκθεσης εμπορευμάτων, της ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων και γενικά της διαχείρισης των όψεων και των κοινοχρήστων χώρων της Μεσαιωνικής πόλης απασχολεί τη Διεύθυνση Προστασίας Μεσαιωνικής Πόλης (ΔΠΜΠ) του Δήμου Ροδίων από το 1993 με πενιχρά μέχρι τώρα αποτελέσματα. Το 2008 η ΔΠΜΠ προχώρησε στην επικαιροποίηση και επανέκδοση των οδηγιών ώστε να υπάρξει ένας γενικός κανόνας για όλους που ζουν και εργάζονται στην περιοχή.
Η νέα Π.Σ. στοχεύει επομένως και στην:
- κάλυψη των νομοθετικών κενών που επιτρέπουν στους παραβάτες να καθυστερούν ή να αποφεύγουν τις κυρώσεις και
- στην αποτροπή των παρεμβάσεων προς όφελος των παρανομούντων, που οδηγούν σε υπολειτουργία τους θεσμούς και εφαρμογή των νόμων μόνο για τους ασθενέστερους.
3.5.5. Διεθνείς Συνεργασίες
Η ΔΠΜΠ του Δήμου Ρόδου συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκά προγράμματα συνεργασίας μεταξύ πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, διαχείρισης προβλημάτων (σε επίπεδο συντήρησης, ανάδειξης, επισκεψιμότητας, τουριστικού προϊόντος, σχέση λιμανιού και πόλης, κτλ). Παράλληλα, τόσο οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ όσο και η ΔΠΜΠ συμμετέχουν σε επιστημονικά συνέδρια ή συναντήσεις με εισηγήσεις που αφορούν στην Μεσαιωνική Πόλη. Ο Δήμος Ρόδου, μέλος του Οργανισμού Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς (ΟΜΠΚ), μετέχει ενεργά με εκπρόσωπο του τόσο στο Κεντρικό Συμβούλιο (εν ενεργεία αναπληρωτής Γενική Γραμματέας του Οργανισμού) καθώς και στις δράσεις των περιφερειακών συμβουλίων του Οργανισμού στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη.
Μέσα από τις συνεργασίες με άλλες χώρες με ανάλογα προβλήματα, προκύπτουν προτάσεις και λύσεις για τον τρόπο διαχείρισης ενός ζωντανού μνημειακού οικιστικού συνόλου, όπως η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Με συγκεκριμένες προτάσεις η νέα Π.Σ. μπορεί να συμβάλλει στην υιοθέτηση δοκιμασμένων μεθόδων που έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε άλλες πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
3.6. Εκπαίδευση μονίμων κατοίκων , επισκεπτών , εργαζομένων και επιχειρηματιών της ΜΠ.
Η διαχείριση μιας πόλης – μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς δεν νοείται χωρίς τη συστηματική ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών που κατοικούν και κινητοποιούνται εντός των τειχών. Ο Δήμος Ρόδου και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα διαθέσει και τις δομές (ΚΕΚ «Γεννηματάς») και το προσωπικό για τη συστηματική υλοποίηση αυτού του στόχου στα πλαίσια της νέας Π.Σ. Το ΕΣΠΑ προβλέπει τη χρηματοδότηση τέτοιων δράσεων.
3.7. Προώθηση του «Πολιτιστικού Τουρισμού»
Η διαχείριση μιας πόλης – μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς μπορεί να στηριχθεί στην προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού και στη βελτίωση των υπηρεσιών στον τομέα αυτό.
3.8. Ενδεικτικά έργα προς υλοποίηση
Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά έργα που μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιο της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης:
1. Ακίνητα ΤΑΠΑ
Προτείνεται τα ακίνητα ΤΑΠΑ, αφού ιεραρχηθούν και αφού αποκατασταθούν, να δοθούν προς χρήση και αξιοποίηση. Ενδεχομένως κάποια από αυτά να δοθούν προς χρήση για στέγαση νέων οικογενειών και φοιτητών, δεδομένου ότι ένας από τους στόχους της Π.Σ. είναι η προσέλκυση νέων ανθρώπων στη Μεσαιωνική πόλη. Ενδεικτικά αναφέρονται το κτίριο Οπέρτη και τα κτίρια στις οδούς Ευδόξου και Περικλέους.
2. Υπόγεια δίκτυα
Στόχος είναι η κάλυψη των αναγκών όλης της παλιάς πόλης με βάση τις εργασίες που προτείνει η έκθεση για τα υπόγεια δίκτυα.
3. Πλατείες Αθηνάς, Δωριέως, Σοφοκλέους, Πεισιρόδου
Οι πλατείες της παλιάς πόλης αποτελούν τους μοναδικούς κοινόχρηστους χώρους της ζωής των κατοίκων. Η διαμόρφωσή τους κρίνεται αναγκαία για την αναβάθμιση της ζωής των κατοίκων. Έχουν όλες μελέτες εγκεκριμένες από το ΚΑΣ, οι οποίες ωστόσο, λόγω παρέλευσης ικανού χρόνου, ενδεχομένως θα πρέπει να επανεξετασθούν με βάση τα νέα δεδομένα προστασίας της πόλης.
4. Θέατρο Μεσαιωνικής πόλης
Η μελέτη είναι έτοιμη και η αποκατάστασή του κρίνεται αναγκαία για την διεξαγωγή εκδηλώσεων.
5. Παραλιακή Ζώνη Μεσαιωνικής πόλης
Μελέτη εγκεκριμένη που αφορά το παραλιακό μέτωπο της παλιάς πόλης από την πύλη του Αγίου Παύλου ώς του Κόβα. Προβλέπεται διευθέτηση του κυκλοφοριακού, διαμόρφωση της θαλασσινής Πύλης και διαμόρφωση πεζοδρόμου – συνέχεια του υφιστάμενου ξύλινου πλατώματος από την πύλη του Αγίου Παύλου ώς την Κολώνα.
6. Διαμόρφωση και αποκατάσταση γέφυρας D' Amboise
Απαιτείται η άμεση παρέμβαση για την επισκευή της Γέφυρας D’ Amboise για την οποία έχει ήδη εκπονηθεί μελέτη, η οποία έχει ήδη εγκριθεί από το ΚΑΣ.
7. Αποκατάσταση Τεμένους Ρετζέπ Πασά
Το τέμενος Ρετζέπ Πασά θεωρείται από τα σημαντικότερα μνημεία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής στο νησί. Η αποκατάσταση του μνημείου αποσκοπεί στη διασφάλιση της δομικής συνοχής και της αισθητικής του αρχικού κτίσματος και στη χρήση του με προσήκοντα τρόπο. Το σύνολο των μελετών αποκατάστασης είναι εγκεκριμένες από το ΚΑΣ.
8. Τέλος, η Επιτροπή Παρακολούθησης της Π.Σ. δύναται να ιεραρχεί, να προτείνει και να εντάσσει στο πλαίσιο της Π.Σ. και άλλα έργα προς υλοποίηση, ανάλογα με τον βαθμό ωριμότητάς τους
Άρθρο 4
Συμβαλλόμενοι και Συνεργάτες
4.1 Η Π.Σ. βασίζεται στην παραδοχή ότι η διαχείριση μιας πόλης-μνημείου είναι κατ’ εξοχήν έργο συλλογικό. Η Π.Σ. δεν δύναται, ούτε θα υποκαταστήσει κανένα θεσμικό ρόλο οποιουδήποτε από τους συμβαλλόμενους. Η συνεργασία πρέπει να έχει τη δυναμική που θα ενεργοποιεί αποτελεσματικά τους μηχανισμούς των συμβαλλόμενων φορέων. Οι εμπλεκόμενοι φορείς θα έχουν σαφείς και ξεκάθαρες υποχρεώσεις, ενώ ο ρόλος τους στην Μεσαιωνική Πόλη θα οριοθετείται με ακρίβεια.
4.2 Οι συμβαλλόμενοι που είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ), η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ο Δήμος Ρόδου και το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), δεσμεύονται για την ενεργή συμμετοχή τους στην υλοποίηση των στόχων της Π.Σ. Με ευθύνη των φορέων αυτών οποιαδήποτε Υπηρεσία, Οργανισμός ή Διεύθυνση τους δύναται να κληθεί για να εξυπηρετήσει το αντικείμενο της Π.Σ. όπως περιγράφηκε στο Άρθρο 3. Οι συμβαλλόμενοι θα προσφέρουν υποδομές, εξειδικευμένο προσωπικό και υπηρεσίες σε πολλούς τομείς, ηθική και υλική στήριξη.
4.3.Εξαιτίας της ποικιλομορφίας των ζητημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει η Π.Σ. επιβάλλεται η συνεργασία με φορείς που έχουν κοινό ή παρεμφερές αντικείμενο, όπως η Κτηματική Εταιρία Δημοσίου (για την αποκατάσταση των ακινήτων του), το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (για την προώθηση δράσεων, όπως μελέτες και εκπαίδευση στην Μεσαιωνική Πόλη), το Διαδημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου (για την ανάδειξη της παραλιακής ζώνης), ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας (για την ενίσχυση της μόνιμης κατοικίας), η Ελληνική Αστυνομία (για την εφαρμογή των νόμων) κλπ.
Άρθρο 5
Διάρκεια και Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αντικειμένου της Σύμβασης
5.1. Η διάρκεια της παρούσας Π.Σ. είναι 10ετής, με δυνατότητα παράτασης της για άλλα 10 έτη. Ως χρόνος έναρξης θεωρείται η ημερομηνία υπογραφής της. Το χρονοδιάγραμμα των εργασιών θα ανανεώνεται και θα αξιολογείται κάθε δύο χρόνια.
5.2. Στις πρώτες προτεραιότητες των συμβαλλομένων συγκαταλέγονται: α) η ολοκλήρωση της ΕΠΜ και η επιδίωξη της ταχύτερης δυνατής έγκρισής της από τα αρμόδια Υπουργεία (ΥΠ.ΠΟ.Τ και ΥΠ.Ε.Κ.Α.) και β) η εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου.
5.3. Μέχρι την έγκριση της ΕΠΜ, μπορούν να υλοποιηθούν έργα που αναφέρονται παραπάνω ως «ενδεικτικά» στο άρθρο 3.8, καθώς και άλλα που θα προταθούν από την Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης.
Άρθρο 6
Φορέας υλοποίησης του αντικειμένου και λειτουργία Σύμβασης
6.1 Κύριος φορέας υλοποίησης της Προγραμματικής Σύμβασης ορίζεται η Διεύθυνση Μεσαιωνικής Πόλης και Μνημείων του Δήμου Ρόδου. Επίσης δύναται φορέας υλοποίησης μέρους της Π.Σ. να ορίζεται με απόφαση της Επιτροπής Παρακολούθησης άλλη αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Ρόδου ή οι Τοπικές Εφορείες και υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Τ., κ.α.
6.2 Τα γραφεία της νέας Π.Σ. θα εγκατασταθούν σε διακριτό χώρο στην οδό Ιπποτών, ώστε να υπάρχει εγγύτητα μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων. Ο χώρος θα καθορισθεί σε συνεργασία του Δήμου Ρόδου με το ΤΑΠΑ και την 4η ΕΒΑ. Για την υλοποίηση του αντικειμένου τόσο ο Δήμος Ρόδου όσο και το ΥΠ.ΠΟ.Τ. θα συνεισφέρουν εξίσου τόσο σε προσωπικό όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή.
Άρθρο 7
Προϋπολογισμός, πόροι και τρόπος χρηματοδότησης
7.1. Ο προϋπολογισμός της Π.Σ. εκτιμάται σε 4.000.000 ευρώ. Είναι δε, δυναμικός και εξαρτάται από την εξασφάλιση πόρων σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2.
Ως ελάχιστος ετήσιος προϋπολογισμός ορίζεται το ποσό των 400.000 ευρώ, το οποίο καλύπτεται ισόποσα από τους συμβαλλόμενους φορείς.
- Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού συμμετέχει με τουλάχιστον 100.000 ευρώ.
- Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου συμμετέχει με τουλάχιστον 100.000 ευρώ.
- Ο Δήμος Ρόδου συμμετέχει με τουλάχιστον 100.000 ευρώ.
- Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων συμμετέχει με τουλάχιστον 100.000 ευρώ.
Στον προϋπολογισμό της Π.Σ. δεν περιλαμβάνονται οι μισθοί των μονίμων υπαλλήλων των συμβαλλόμενων φορέων, ενώ περιλαμβάνονται τα λειτουργικά έξοδα των φορέων υλοποίησης.
7.2 Οι συμβαλλόμενοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση να χρηματοδοτούν κατ’ έτος το Πρόγραμμα, σύμφωνα με το άρθρο 7 της παρούσας Σύμβασης και σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010. Η χρηματοδότηση γίνεται υπό μορφή επιχορήγησης προς το Δήμο , σε ειδικό κωδικό αριθμό του προϋπολογισμού του, αποκλειστικά για τους σκοπούς της Π.Σ. Η καταβολή του ποσού αρχίζει από το 2012.
7.3. Οι συμβαλλόμενοι δεσμεύονται για την εξεύρεση χρηματοδότησης για έργα εντός των τειχών της Μεσαιωνικής Πόλης. Τέλος, οι Συμβαλλόμενοι δεσμεύονται για την θεσμοθέτηση της κατά το δυνατόν αυτοχρηματοδότησης της Π.Σ. και των δράσεών της (π.χ. με την ορθολογική διαχείριση εσόδων από ενοίκια χρήσεως μνημείων ή κοινόχρηστων χώρων, εισιτηρίων, μεταφορικών μέσων κ.λ.π.).
Άρθρο 8
Υποχρεώσεις Συμβαλλόμενων
8.1. Ο Δήμος Ρόδου μέσω της Δ/νσης της Μεσαιωνικής Πόλης και Μνημείων αναλαμβάνει :
α) την υλοποίηση της Προγραμματικής Σύμβασης σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 6.1 και 7.2.
β) Την προβολή του έργου της παρούσας προγραμματικής σύμβασης και της ενημέρωσης του κοινού για τα προβλεπόμενα έργα ανά τακτά διαστήματα για την καλύτερη συνεργασία με τους κατοίκους και τους χρήσεως της Μεσαιωνικής Πόλης.
γ) Να συμμετέχει ουσιαστικά στην Επιτροπή Παρακολούθησης (άρθρο 10)
δ) Να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο την Π.Σ. σύμφωνα με το άρθρο 7.
ε) Να συνεργάζεται με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την υλοποίηση της Π.Σ.
8.2 Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αναλαμβάνει :
α) Να συμμετέχει ουσιαστικά στην Επιτροπή Παρακολούθησης (άρθρο 10).
β) Να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο την Π.Σ. σύμφωνα με το άρθρο 7.
γ) Να συνεργάζεται με τους εμπλεκόμενους φορείς και να διευκολύνει -μέσω των υπηρεσιών της- την υλοποίηση της Π.Σ.
δ) Να φροντίζει μέσω προγραμμάτων την ένταξη έργων που εμπίπτουν στους στόχους της Π.Σ.
8.3 Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού αναλαμβάνει :
α) Να συμμετέχει ουσιαστικά στην Επιτροπή Παρακολούθησης (άρθρο 10)
β) Να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο την Π.Σ. σύμφωνα με το άρθρο 7.
γ) Να συνεργάζεται με τους εμπλεκόμενους φορείς και να διευκολύνει -μέσω των υπηρεσιών του - την υλοποίηση της Π.Σ.
δ) Να φροντίζει μέσω προγραμμάτων την ένταξη έργων που εμπίπτουν στους στόχους της Π.Σ.
ε) Να επισπεύδει μέσω των υπηρεσιών του τη μελέτη και υλοποίηση της Ειδικής Πολεοδομικής μελέτης της Μεσαιωνικής Πόλης.
8.4 Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), αναλαμβάνει :
α) Να συμμετέχει ουσιαστικά στην Επιτροπή Παρακολούθησης (άρθρο 10).
β) Να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο την Π.Σ. σύμφωνα με το άρθρο 7.
γ) Να συνεργάζεται με τους εμπλεκόμενους φορείς και να διευκολύνει -μέσω των υπηρεσιών του- την υλοποίηση της Π.Σ.
δ) Να φροντίζει μέσω προγραμμάτων την ένταξη έργων που εμπίπτουν στους στόχους της Π.Σ.
ε) Να συμβάλει και με την περιουσία του στη Μεσαιωνική Πόλη προς υλοποίηση των στόχων της Π.Σ.
Άρθρο 9
Τρόποι πληρωμής
9.1 Οι πληρωμές των έργων-δράσεων- λοιπόν εξόδων της Π.Σ. γίνονται μέσω της οικονομικής υπηρεσίας του Δήμου Ρόδου από συγκεκριμένο κωδικό αριθμό του προϋπολογισμού του, που θα δημιουργηθεί κατά το άρθρο 7.2.
9.2. Οι ετήσιες χρηματοδοτήσεις των συμβαλλόμενων προς το Δήμο Ρόδου, γίνονται σταδιακά, ανάλογα με την εξέλιξη του ετήσιου προϋπολογισμού της Π.Σ., η οποία εξέλιξη πιστοποιείται από την Επιτροπή Παρακολούθησης.
9.3. Οι συμβαλλόμενοι προκαταβάλλουν το 20% των ετήσιων χρηματοδοτήσεων τους για την ομαλή πορεία του προϋπολογισμού της Π.Σ.
9.4. Οι πληρωμές των έργων-δράσεων-λοιπών εξόδων καταβάλλονται στους δικαιούχους από το Δήμο Ρόδου στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Π.Σ. και ύστερα από πιστοποιήσεις των φορέων υλοποίησης βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας (π.χ. νομοθεσία Δημοσίων έργων, προμηθειών κ.λ.π.)
9.5. Ο Δήμος Ροδίων, ως φορέας υλοποίησης των επιμέρους έργων και ενεργειών της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης και πραγματοποίησης των αντίστοιχων δαπανών και πληρωμών, υποχρεούται να συμμορφώνεται με όλες τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, τόσο σχετικά με τον προσυμβατικό έλεγχο όσο και σχετικά με τον προληπτικό και κατασταλτικό έλεγχο δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο καθώς και με κάθε άλλη προβλεπόμενη διαδικασία ελέγχου, ανά κάθε έργο και ανά κάθε ενέργεια που περιλαμβάνεται στην Προγραμματική Σύμβαση. Προς εκπλήρωση της ανωτέρω απαίτησης , ο Δήμος Ροδίων εκτός των άλλων προβλεπομένων από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις , υποχρεούται στην νόμιμη εκπόνηση και έγκριση των απαιτούμενων μελετών , χρονοδιαγραμμάτων και ανάλυσης του Π/Υ κάθε συγκεκριμένου έργου ή ενέργειας της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης και την διάθεση αυτών στο Ελεγκτικό Συνέδριο, σε κάθε διαδικασία ελέγχου από αυτό σύμφωνα με τις εκάστοτε προβλεπόμενες διατάξεις.
Άρθρο 10
Επιτροπή Παρακολούθησης της Σύμβασης και οι αρμοδιότητές της
10.1 Για την παρακολούθηση της υλοποίησης του αντικειμένου της Π.Σ. συστήνεται με απόφαση του Δημάρχου Ροδίων πενταμελής Επιτροπή Παρακολούθησης που θα αποτελείται από :
1) έναν εκπρόσωπο ΥΠ.ΠΟ.Τ., που θα οριστεί με απόφαση του ΥΠ.ΠΟ.Τ. με τον αναπληρωτή του,
2) έναν εκπρόσωπο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που θα οριστεί με απόφαση του Περιφερειάρχη, με τον αναπληρωτή του,
3) έναν εκπρόσωπο του ΤΑΠΑ, που θα οριστεί με απόφαση του Προέδρου του ΤΑΠΑ, με τον αναπληρωτή του,
4) τον προϊστάμενο της Δ/νσης Μεσαιωνικής Πόλης και Μνημείων του Δήμου Ρόδου, με τον αναπληρωτή του,
5) τον Προεδρεύοντα της Επιτροπής Παρακολούθησης που είναι ο εκάστοτε Δήμαρχος του Δήμου Ρόδου, τον οποίο –κωλυόμενο- αναπληρώνει ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων
Εκπρόσωπος του ΤΕΕ/Τμ. Δωδεκανήσου και εκπρόσωπος των συλλόγων που δραστηριοποιούνται στην Μεσαιωνική Πόλη θα προσκαλούνται σε κάθε συνεδρίαση, ως παρατηρητές.
10.2 Έργο της Επιτροπής Παρακολούθησης της Π.Σ. είναι ο προγραμματισμός των δράσεων, η παρακολούθηση της εφαρμογής της, η εν γένει επίλυση των όποιων προβλημάτων παρουσιάζονται και η έγκριση ειδικότερων ρυθμίσεων στο πλαίσιο της παρούσας σύμβασης. Η Επιτροπή Παρακολούθησης έχει το δικαίωμα να καλεί αρμοδίως κι άλλους εμπλεκόμενους φορείς (Λιμενικό Ταμείο, Αστυνομική Διεύθυνση, Υγειονομείο κ.ά., εκπροσώπους επαγγελματικών σωματείων ή συλλόγων πολιτών) να συμμετέχουν και να συνεργάζονται κατά περίπτωση. Οι αποφάσεις της Επιτροπής Παρακολούθησης είναι δεσμευτικές για κάθε συμβαλλόμενο ή συνεργαζόμενο με την Π.Σ. στο πλαίσιο της νομιμότητας.
Η Επιτροπή Παρακολούθησης συνεδριάζει νομίμως και έχει απαρτία όταν παρίστανται τουλάχιστον τρία (3) από τα μέλη της και λαμβάνουν νομίμως αποφάσεις με απλή πλειψηφία των παρόντων.
Η Επιτροπή Παρακολούθησης συγκαλείται από τον προεδρεύοντα της Επιτροπής, ύστερα από έγγραφη – και με ηλεκτρονικό σύστημα- πρόσκληση, τουλάχιστον τρεις (3) εργάσιμες ημέρες ή σε κατεπείγουσες περιπτώσεις από 24 ώρες πριν από τη σύγκλησή της. Εφόσον παρίστανται όλα τα μέλη θεραπεύονται τυπικές παραλείψεις της πρόσκλησης.
Άρθρο 11
Αντισυμβατική συμπεριφορά – Ρήτρες
Η παράβαση οποιουδήποτε από τους όρους αυτής της σύμβασης, που θεωρούνται όλοι ουσιώδεις, από οποιοδήποτε από τα συμβαλλόμενα μέρη, παρέχει στον άλλο το δικαίωμα να αξιώσει αποκατάσταση των αντισυμβατικών ενεργειών σε εύλογο χρόνο. Σε περίπτωση αρνήσεως ή αδυναμίας ή αμέλειας προς αποκατάσταση από της πλευράς του ενός μέρους έχει ο αντισυμβαλλόμενος το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, αξιώνοντας κάθε θετική ή αποθετική ζημιά.
Τυχόν διαφωνίες ή διαφορές μεταξύ των συμβαλλομένων για την ερμηνεία και την εφαρμογή των όρων της παρούσας θα υπάγονται στην αρμοδιότητα των Δικαστηρίων της Ρόδου, Ν. Δωδεκανήσου .
Άρθρο 12
Όρια της Σύμβασης και Τελικές Διατάξεις
Η μη άσκηση δικαιωμάτων ή η παράλειψη υποχρεώσεων από οποιοδήποτε συμβαλλόμενο μέρος ή η ανοχή καταστάσεων αντίθετων προς την παρούσα Προγραμματική Σύμβαση ή η καθυστέρηση στη λήψη μέτρων που προβλέπει η σύμβαση αυτή από οποιοδήποτε συμβαλλόμενο μέρος, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως παραίτηση των συμβαλλομένων μερών από δικαιώματα ή απαλλαγή από τις υποχρεώσεις τους ή αναγνώριση δικαιωμάτων στα συμβαλλόμενα μέρη που δεν αναγνωρίζονται από την Προγραμματική αυτή Σύμβαση.
Αυτά συμφώνησαν, συνομολόγησαν και αποδέχτηκαν οι συμβαλλόμενοι και προς απόδειξή τους συντάχθηκε το παρόν και υπογράφηκε σε δύο πρωτότυπα και έλαβε κάθε συμβαλλόμενο μέρος από ένα.
ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ
Ο Υπουργός Οικονομικών Ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού
Ευάγγελος Βενιζέλος Παύλος Γερουλάνος
Ο Δήμαρχος Ρόδου Ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου
Ευστάθιος Κουσουρνάς Ιωάννης Μαχαιρίδης
Η Πρόεδρος του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων
Μάρθα Σημαντώνη
